“往往”与“thuonghay”多角度对比研究.doc

往往”与 “thường hay” 多角度对比研究◇ 裴氏清香摘 要：汉语“ 往往”常常被直接翻译成“Thường hay”，事实上二者的意义和用法方面有一些不同之处，有时候并不适合直译过来本文依据大量的语料，采取分析、替换等方法，从汉语学习者的角度，从语义、语用和句法三个角度，对“往往”与 “Thường hay” 进行对比分析试图找出二者的共性和差异，以方便学习者更好地使用而掌握关键词：往往 Thường hay 对比分析一、问题的提出《现代汉语八百词》 （吕叔湘主编）对副词“往往”的解释是表示某种经常出现，是对于目前为止出现的情况的总结，有一定的规律性，不用于主观意愿；用“往往”的句子要指明与动作有关的情况、条件或结果 《汉语常用词用法词典》 （李晓琪等编）的解释是表示在某种情况、条件下，大多数情况如此，有一定的规律性根据《汉语词典》 （1997 年、商务印书馆）和《Từ điển Hán Việt》(Trung tâm khoa học và xã hội nhân văn Quốc gia – Viện Ngôn ngữ)， “往往” 的越南语意思都是 “Thường hay”、 “Thường thường”。

查看《Từ điển Việt Hán hiện đại》 (外语教学与研究出版社) 中没有“Thường hay” 这个词条 《Lạc Việt》电子词典中， “Thường hay” 的意思是往往、常常、经常，除了这些意思， “Thường hay”还有“通常，时常”等意思可见， “往往”与“Thường hay”、 “Thường thường” 在句法语义上有相同之处， “往往” 翻译成 “Thường hay”，意思基本不发生改变例如：例 1: 小 刘 往往 学习 到 深夜词义: Tiểu Lưu thường hay học đến đêm khuya义译: Tiểu Lưu thường hay học đến khuya.例 2: 现在 的 年轻人 结婚 后 往往 喜欢 独立 居住，不 喜欢 跟 老人 住 在 一起词义: Hiện tại của thanh niên người kết hôn sau khi thường hay thích độc lập sống， không thích cùng người già sống tại cùng nhau. 义译: Thanh niên thời nay sau khi kết hôn thường hay thích sống riêng lập， không thích sống cùng người già.例 3: 心胸 狭窄 的 人 往往 爱 贪 小便宜。

词义: Lòng dạ hẹp hòi của người thường hay thích tham cái lợi nhỏ. 义译: Những người lòng dạ hẹp hòi thường hay thích cái lợi nhỏ.本文采用小对立的对比、对译方法，从句法、语义和语用三个方面对此问题进行分析，并力图找出翻译问题背后的原因二．语义特征（一） “Thường hay”陈述动作行为多次发生时频副词 “thường hay” 常用于陈述过去或当时的动作行为多次发生例如：例 3: Cô gái thường hay giúi đầy túi cậu bé nào bánh, nào táo.词义: 姑娘 常常 塞满 口袋 小男孩 饼干 苹果 义译: 小姑娘常常往小男孩儿的口袋塞满饼干、苹果例 4: Trước đây tôi cũng thường hay có những buổi lang thang ban đêm một mình như vậy. 词义: 以前 我 也 常常 有 遨游 夜晚 单独 这样义译: 以前，我也常有过这样单独遨游的夜晚。

根据例 (3) 和 (4)， “giúi đầy túi cậu bé”（往小男孩儿的口袋塞满）和 “có những buổi lang thang” （有过这样单独遨游的夜晚）客观地陈述多次发生的动作行为，它没有强调经常性、习惯性、一贯性值得注意的是， “thường hay” 这种用法只能用于过去式或现在式的句子，不能用于将来式的句子二） “Thường hay”和“往往”都带有总结、推测的语义特征“Thường hay”跟“往往”一样，对自然界所发生、发展的客观现象或社会生活中所发生的现象作出经验总结，找出其自然规律例如：例 5：Mặc cảm về sự ngu dốt thường hay đi đôi với lòng ham muốn thống trị và đàn áp người khác. 词义: 愚昧 关于 愚昧 往往 跟……紧密结合 欲望 统治 和 镇压 他人义译: 愚昧的自愧不如往往跟统治和镇压他人的欲望紧密结合例 6：Tôi biết lòng hờn oán thường khiến con người kém minh mẫn. 词义: 我 知道 怨恨 往往 使 人 减少 聪敏义译: 我知道怨恨往往使人变得不太聪敏。

例 5 说明说话者从感到愚昧的人身上和自己的所见所闻了解到这种情况并提出一种普遍发生的道理例 6 中，说话者观察、了解许多心里有着仇恨的人之后提出一个经验总结人们在现实生活中要对自然界所发生、发展的客观现象或社会生活中所发生的现象作出经验总结，找出其自然规律[+总结] 是 “往往”的重要语义特点之一， “往往”句一般对经常发生的事情作出客观的经验总结此外，“往往”还有推测的语义色彩，表示根据经验或事实作出主观或客观的判断例 7：释放到大气中的二氧化硫往往与水气结合变成硫酸烟雾，有很强的腐蚀性词义: Giải phóng ra không khí của CO2 thường hay với hơi nước kết hợp biến thành H2SO4, có rất mạnh tính ăn mòn义译: CO2 giải phóng ra không khí thường hay kết hợp với hơi nước trở thành H2SO4, có tính ăn mòn rất mạnh.例 8：因此从各个方面来讲，今后长时间内，俄与中亚仍将在政治、经济、军事和其它方面保持密切联系，而且中亚国家往往还要依赖俄。

词义: Do vậy từ các phương diện mà nói, sau này dài thời gian trong, Nga và Trung Á vẫn sẽ ở chính trị kinh tế quân sự và các mặt khác giữ mật thiết liên hệ, hơn nữa Trung Á quốc gia thường hay vẫn phải dựa dẫm Nga义译: Do vậy từ các phương diện mà nói, trong khoảng thời gian dài trong tương lai, Nga và Trung Á vẫn sẽ giữ liên hệ mật thiết về chính trị, kinh tế, quân sự và các phương diện khác, hơn nữ các quốc gia Trung Á thường hay vẫn phải dựa dẫm vào Nga.例 7 是对自然现象的发生、变化作出总结。

根据调查资料，具有该语义特征的“往往”句是非常多的例 8，俄与中亚之间的关系和中亚国家对俄国的依赖这两件事很可能因人而异的，人的经验是否丰富、事实的可靠性强不强、研究方面的覆盖率如何都直接影响到人的推测，所以“俄与中亚仍将在政治、经济、军事和其它方面保持密切联系”和“中亚国家往往还要依赖俄”可以是客观的，也可以是主观的三）时态作为时频副词， “往往” 、 “Thường hay” 都与时间有着密切的关系例 4: 在 古代 中国，城郊 往往 是 坟墓 所在地词义: Tại cổ đại Trung Quốc， ngoại thành thường hay là nấm mồ chỗ tồn tại. 义译: Thời Trung Quốc cổ đại， ngoại thành thường là nơi chôn cất.例 5: Cô bé trước kia thường hay nhõng nhẽo mẹ， giờ thì đã thành thiếu nữ xinh đẹp.词义: 小姑娘 以前 常常 撒娇 妈妈， 现在 那 已经 成为 少女 漂亮。

义译: 以前常跟妈妈撒娇的小姑娘，现在已成为漂亮的少女例 6: Dạo này， tôi thường hay nhớ lại những kỷ niệm trước đây.词义: 最近 我 常常/经常 想起 回忆 以前义译: 最近，我常常回忆起过去例 7: 精神 上 的 压力 和 情感 的 折磨，往往 是 一 个 单纯的 女子 所 不 能 负荷 的词义: Tinh thần trên của áp lực và tình cảm của dày vò，thường là một cái đơn thuần của con gái sở không có thể gánh vác.义译: Áp lực về tinh thần và sự dày vò về tình cảm， thường hay là thứ mà các cô gái đơn thuần không thể chịu đựng nổi.例 8: Trong cuộc sống， những người tính toán so đo lại thường hay chịu thiệt thòi.词义: 中 生活，人 计算 计较 又 往往 受 吃亏义译: 生活中，爱计较的人往往吃亏。

以上的例句有过去、现在时的如例 7、例 8、例 9，也有无具体事态的如例 10、例 11上面的例子证明 “往往” 、 “Thường hay” 都可以用于过去时，表示过去某段时间内，经常性、习惯性的动作或状态例 9: Mấy ngày nay tinh thần nó uể uải， thường hay ngủ gật trên lớp.词义: 这几天 精神 他 委顿，经常 打瞌睡 上 课堂义译: 这几天，他的精神委顿，课堂上经常打瞌睡Thường hay” 可用于现在时，表示目前经常性习惯性的动作或状态，而“往往”不可以但是，“往往” 、 “Thường hay” 都不能与将来时间连用，都不能表示主观意愿例 10: 自己肯定自己，最后往往变成自我膨胀词义: Bản thân khẳng định bản thân， cuối cùng thường hay biến thành tự mình phồng lên.义译: Tự mình khẳng định mình， cuối cùng bản thân t。