出师表全文及拼音注释.doc

第 1 页 共 5 页20 × 25 = 500Xiān dì chuàng yè wèi bàn ér zhōng dào bēng cú①先帝创业未半 而中道崩殂，Jīn tiān xià sān fēn , yì zhōu pí bì, cǐ chéng wēi jí cún wáng zhī qiū yě .今天下三分，益州疲弊，此诚危急存亡之秋也Rán shì wèi zhī chén bú xiè yú nèi，zhōng zhì zhī shì wàng shēn yú wài zhě然侍卫之臣 不懈于内，忠志之士 忘身于外者，gài zhuī xiān dì zhī shū yù , yù bào zhī yú bì xià yě . Chéng yí kāi zhāng shèng tīng盖追先帝之殊遇， 欲报之于陛下也 诚宜开张圣听，yǐ guāng xiān dì yí dé , huī hóng zhì shì zhī qì , bù yí wàng zì fěi bó , yǐn yù shī yì ,以光先帝遗德，恢弘志士之气，不宜妄自菲薄，引喻失义，yǐ sāi zhōng jiàn zhī lù yě .以塞忠谏之路也。

Gōng zhōng fǔ zhōng，jù wéi yì tǐ，zhì fá zāng pǐ，bù yí yì tóng，②宫中府中， 俱为一体， 陟罚臧否，不宜异同ruò yǒu zuò jiān fàn kē jí wéi zhōng shàn zhě, yí fù yǒu sī lùn qí xíng shǎng ,若有作奸犯科 及为忠善者， 宜付有司 论其刑赏，yǐ zhāo bì xià píng míng zhī zhì , bù yí piān sī , shǐ nèi wài yì fǎ yě .以昭陛下平明之理，不宜偏私，使内外异法也第 2 页 共 5 页20 × 25 = 500Shì zhōng shì láng guō yōu zhī fèiyī dǒng yǔn děng , cǐ jiē liáng shí ,③侍中、侍郎郭攸之、费祎、董允等，此皆良实，zhì lǜ zhōng chún , shì yǐ xiān dì jiǎn bá yǐ yí bì xià . Yú yǐ wéi gōng zhōng zhī shì,志虑忠纯，是以先帝简拔以遗陛下。

愚以为宫中之事，shì wú dà xiǎo , xī yǐ zī zhī , rán hòu shī xíng , bì neng bì bǔ què lòu , 事无大小，悉以咨之，然后施行，必能裨补阙漏，yǒu suǒ guǎng yì有所广益Jiāng jūn xiàng chǒng , xìng xíng shū jūn , xiǎo chàng jūn shì④将军向宠， 性行淑均， 晓畅军事， shì yòng yú xī rì , xiān dì chēng zhī yuē néng , shì yǐ zhòng yì jǔ chǒng wéi dū .试用于昔日，先帝称之曰能， 是以众议举宠为督Yú yǐ wéi yíng zhōng zhī shì , shì wú dà xiǎo , xī yǐ zī zhī ,愚以为营中之事， 事无大小， 悉以咨之，bì néng shǐ háng zhèn hé mù , yōu liè dé suǒ yě .必能使行阵和睦， 优劣得所第 3 页 共 5 页20 × 25 = 500Qīn xián chén , yuǎn xiǎo rén , cǐ xiān hàn suǒ yǐ xīng lóng yě ;qīn xiǎo rén,⑤亲贤臣，远小人， 此先汉所以兴隆也;亲小人，yuǎn xián chén , cǐ hòu hàn suǒ yǐ qīng tuí yě . Xiān dì zài shí ,远贤臣， 此后汉所以 倾颓也。

先帝在时，měi yǔ chén lùn cǐ shì , wèi cháng bú tàn xī tòng hèn yú huán líng yě .每与臣论此事， 未尝不叹息痛恨于桓、灵也Shì zhōng shàngshū zhǎngshǐ cānjūn cǐ xī zhēn liàng sǐ jié zhī chén yě ,侍中、尚书、长史、参军，此悉贞良死节之臣也，yuàn bì xià qīn zhī xìn zhī , zé hàn shì zhī lóng , kě jì rì ér dài yě . 愿陛下亲之 信之，则汉室之隆，可计日而待也Chénběnbùyī , gōng gēng yu nán yáng , gǒu quán xìng mìng yú luàn shì ,⑥臣本布衣， 躬耕于南阳， 苟全性命于乱世，bù qiú wén dá yú zhū hóu . Xiān dì bú yǐ chén bēi bǐ , wěi zì wǎng qū ,不求闻达于诸侯 先帝不以臣卑鄙，猥自枉屈，sān gù chén yú cǎo lú zhī zhōng , zī chén yǐ dāng shì zhī shì , yóu shì gǎn jī ,三顾臣于草庐之中，咨臣以当世之事， 由是感激，第 4 页 共 5 页20 × 25 = 500suì hǔ xiān dì yǐ qū chí . Hòu zhí qīng fù , shòu rèn yú bài jūn zhī jì , 遂许先帝以驱驰。

后值倾覆，受任于败军之际，fèng mìng yú wēi nàn zhī jiān , ěr lái èr shí yǒu yī nián yǐ !奉命于危难之间,尔来二十有一年矣! Xiān dì zhī chén jǐn shèn , gù lín bēng jì chén yǐ dà shì yě . Shòu mìng yǐ lái，⑦先帝知臣谨慎，故临崩寄臣以大事也受命以来，sù yè yōu lǜ , kǒng tuō fù bú xiào , yǐ shāng xiān dì zhī míng , gù wǔ yuè dù lú，夙夜忧叹，恐托付不效，以伤先帝之明，故五月渡泸，shēn rù bù máo . Jīn nán fāng yǐ dìng , bīng jiǎ yǐ zú , dāng jiǎng shuài sān jūn ,深入不毛今南方已定，兵甲已足，当奖率三军，běi dìng zhōng yuán , shù jié nú dùn , rǎng chú jiān xiōng , xìng fù hàn shì ,北定中原， 庶竭驽钝， 攘除奸凶， 兴复汉室，hái yú jiù dōu . Cǐ chén suǒ yǐ bào xiān dì ér zhōng bì .还于旧都。

此臣所以报先帝而忠陛下之职分也zhì yú zhēn zhuó sǔn yì , jìn jìn zhōng yán , zé yōu zhī yī yǔn děng zhī rèn yě.至于斟酌损益，进尽忠言，则攸之、祎、允之任也第 5 页 共 5 页20 × 25 = 500Yuàn bì xià tuō chén yǐ tǎo zéi xìng fu zhi xiao , bú xiào , zé zhì chén zhī zuì ,⑧愿陛下托臣以讨贼兴复之效，不效,则治臣之罪，yǐ gào xiān dì zhī líng . Ruò wú xìng fù zhī yán , zé zé yōu zhī yī yǔn děng zhī man以告先帝之灵若无兴德之言，则责攸之、祎、允等之慢，yǐ zhāng qí jiu . Bì xià yì yí zì móu , yǐ zī zōu shàn dào , chá nà yǎ yán ,以彰其咎陛下亦宜自谋，以咨诹善道，察纳雅言，Shēn zhuī xiān dì yí zhào . Chén bú shèng shòu ēn gǎn jī .深追先帝遗诏。

臣不胜受恩感激!Jīn dāng yuǎn lí，lín biǎo tì qì ，bù zhī suǒ yún .⑨今当远离，临表涕零，不知所云。